މައްކާ ރޯޔަލް ކްލޮކް ޓަވަރު، ނުވަތަ ރަސްމީ ނަމުން ނަމަ އަބްރާޖް އަލް-ބައިތް ކްލޮކް ޓަވަރަކީ މި ޒަމާނުގެ އިސްލާމީ ދުނިޔޭގެ ބިނާވެށީގެ ގޮތުން އެންމެ ފާހަގަކޮށްލެވޭ ތަންތަނުގެ ތެރެއިން އެއް ފާހަގައެވެ. ސައޫދީ އަރަބިއްޔާގެ މައްކާގައި މަސްޖިދުލް ޙަރާމްގެ ކައިރީގައި ހުންނަ މި އިމާރާތަކީ ދީނީ މުހިންމުކަމާއި އެންމެ ޒަމާނީ އިންޖިނިއަރިންގ އެއްކޮށްލެވިފައިވާ އިމާރާތެކެވެ. މިއީ އިސްލާމީ ތަރިކައިގެ ނިޝާނެއްގެ ގޮތުގައާއި އަދި ކޮންމެ އަހަރަކު ޙައްޖަށް އަންނަ އެތައް މިލިއަން މުސްލިމުންނަށް ބޭނުންތެރި އެހީއެއްގެ ގޮތުގައި ޚިދުމަތް ދެމުންދާ އިމާރާތެކެވެ.

މި ޓަވަރަކީ މައްކާއަށް ކޮންމެ އަހަރަކުވެސް އިތުރުވަމުންދާ ޙާޖީންނަށް ޙައްޖު ވުމުގެ ޖާގަ ތަނަވަސް ކޮށްދިނުމަށްޓަކައި ކިންގ އަބްދުލްއަޒީޒް ފެށްޓެވި ޕްރޮޖެކްޓްގެ ބައެކެވެ. މި އިމާރާތްކުރަން ފެށީ 2004 ވަނަ އަހަރުއެވެ. އަދި ޢިމާރާތްކޮށް މުޅިން ނިންމާލެވުނީ 2012 ވަނަ އަހަރުއެވެ. މުޅި މަސައްކަތް ކުރިއަށް ގެންދިޔައީ ސައޫދީ ސަރުކާރުގެ އިރުޝާދުގެ ދަށުންނެވެ. މި މަޝްރޫޢު ހިންގީ ސަރަޙައްދުގެ އެންމެ ބޮޑު އަދި އެންމެ ތަޖުރިބާކާރު ކޮންސްޓްރަކްޝަން ކުންފުނިތަކުގެ ތެރެއިން އެއް ކުންފުނި ކަމަށްވާ ސައޫދީ ބިންލާދިން ގްރޫޕުންނެވެ. މި ބޮޑު މަޝްރޫޢުގެ ފަހަތުގައިވާ ވިސްނުމަކީ އިސްލާމީ ފަންނާއި ސަގާފަތުގެ ހެއްކެއްގެ ގޮތުގައި ހުންނާނެ އަދި ޒިޔާރަތްކުރާ މީހުންނަށް ދުނިޔޭގެ އެންމެ ފެންވަރު ރަނގަޅު ވަސީލަތްތައް ފޯރުކޮށްދޭނެ އިމާރާތެއް ހެދުމެވެ.

އިސްލާމީ ބިނާރުގެ ފަރުމާތަކާއި، މި ޒަމާނުގެ އުސް އިމާރާތްތަކުގެ ޒަމާނީ ވަންތަކަމާއި ރީތިކަން އެއްކޮށްލައިގެން ފަރުމާކޮށްފައިވާ މި ޓަވަރަކީ ހަތް ޓަވަރުގެ ކޮމްޕްލެކްސްއެއްގެ މައި ޓަވަރެވެ. މި އިމާރާތް ހަދާފައިވަނީ އިސްލާމީ ވަގުތު ސްޓޭންޑަޑެއް ގާއިމުކުރުމަށާއި އަދި މުޅި އެ ސަރަޙައްދުގައި އުޅޭ މީހުންނަށް ނަމާދު ވަގުތުތައް ވަރަށް ސާފުކޮށް އަންގައިދިނުމަށެވެ. އިމާރާތުގެ އެންމެ މަތީގައިވާ އެންމެ މުހިންމު ބައަކީ ބޮޑު ގަޑިއެވެ. މި ގަޑީގެ މޫނުމަތި ހަތަރު ފަރާތަށް ފެންނަން ހުރެއެވެ. ކޮންމެ ގަޑިއެއްގެ ޑައިމީޓަރަކީ 43 މީޓަރެވެ. އެހެންކަމުން މިއީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ ބޮޑު ގަޑިއެވެ. ބިމުން ފެށިގެން 400 މީޓަރު އުހުގައި ހުންނަ މި ގަޑި 25 ކިލޯމީޓަރު ދުރުން ވެސް ފެންނާނެއެވެ. އޭގެ މަތީގައި ރަނުން ގިރިޓީ ކޮށްފައިވާ 35 ޓަނަށްވުރެ ބަރު ހަނދުފަޅިއެއް އިސްލާމް ދީނުގެ ރަމްޒީ ނިޝާނެއްގެ ގޮތުގައި ހަރުކޮށްފައި ހުރެއެވެ.

601 މީޓަރު ނުވަތަ 1,971 ފޫޓު އުސްމިނުގައި ހުންނަ މައްކާ ރޯޔަލް ކްލޮކް ޓަވަރަކީ ދުނިޔޭގެ އެންމެ އުސް ތިން އިމާރާތުގެ ތެރެއިން އެއް އިމާރާތެވެ. މި ޓަވަރުގައި އޭގެ ބޮޑުކަމުގެ އިތުރުންވެސް ފާހަގަކޮށްލެވޭ ވަރަށް ގިނަ ޚާއްޞަ ސިފަތައް ހުރެއެވެ. އެގޮތުން މިގަޑި އަލި ކުރުމަށްޓަކައި 2 މިލިއަނަށްވުރެ ގިނަ އެލްއީޑީ ބޮކި ބޭނުން ކޮށްފައިވެއެވެ. އަދި ރަމަޟާން މަހު ފަދަ މާތް މަސްތަކުގައި، މި ޓަވަރުން މުޅި ސިޓީއަށް ފެންނަ ގޮތަށް އުޑަށް އަލީގެ ވިދުވަރުތަކެއް ފޮނުވައެވެ. މި އިމާރާތުގެ ތެރޭގައި މަތީ ފެންވަރުގެ ހޮޓަލަކާއި، ނަމާދު ކުރުމަށް ވަރަށްބޮޑު މާލަމަކާއި، ޝޮޕިންގ ސެންޓަރުތަކުގެ އިތުރުން ކޮންވެންޝަން ފެސިލިޓީއަކާއިި އިސްލާމީ ދާރުލްއާޘާރެއް އަދި ހަނދު ބެލުމުގެ މަރުކަޒެއް ހިމެނެއެވެ.

މި ޓަވަރު އިމާރާތްކުރުމަށް ޓަކައި އިންޖިނިއަރިންގެ އެންމެ ޒަމާނީ ގޮތްތައް ބޭނުންކުރަން ޖެހުނެވެ. މައިގަނޑު އޮނިގަނޑު ހަދާފައިވަނީ ދަގަނޑު އަޅާފައިވާ ކޮންކްރީޓުންނެވެ. އަދި މަތީ ބައިތަކުގައި އުސްމިނާއި، ގަދަ ވައިގެ ސަބަބުން ދިމާވެދާނެ މައްސަލަތައް ކުޑަ ކުރުމަށްޓަކައި ދަގަނޑު އޮނިގަނޑުތައް ބޭނުންކޮށްފައިވެއެވެ. މައްކާގެ ހޫނު މޫސުމަށް ކެތްކުރުމަށްޓަކައި ހޫނުގެ ސަބަބުން ގެއްލުން ނުވާނެފަދަ ބިއްލޫރިއާއި މޫސުމާ އެކަށޭނަ ސާމާނު، އަދި ހަކަތަ އުފެއްދުމަށްޓަކައި ޚަރަދުކުޑަ ސިސްޓަމްތައް ބޭނުންކޮށްފައިވެއެވެ. ގަޑީގެ މެކޭނިޒަމް ފަރުމާކުރީ ޖަރުމަނުގެ ޕެރޮޓް ކުންފުނިންނެވެ. އަދި ސްވިޒަލޭންޑްގެ އެސްއެލް ރާޝް ކުންފުނިން ސްޓްރަކްޗަރަލް އިންޖިނިއަރިންގ އާއި ޕްރެސިޝަން އާކިޓެކްޗަރ އަށް އެހީތެރިވެދިނެވެ.

މާތްވެގެންވާ ކަޢުބާގެ ކައިރީގައި މި އިމާރާތްކުރުމުގައި ވަރަށް ގިނަ ގޮންޖެހުންތަކާ ކުރިމަތިވިއެވެ. ބޮޑެތި މެޝިނަރީ ބޭނުންކުރުމާއި، އަދި ކޮންމެ ދުވަހަކު އަޅުކަން ކުރުމަށް އަންނަ އެތައްހާސް މީހުންނަށްވެސް ދަތި ނުވާނޭހެން، އެ ސަރަޙައްދުގެ ރޫޙާނީ މުގައްދަސްކަން ދެމެހެއްޓުމަކީ ފަސޭހަ ކަމަކަށް ނުވިއެވެ. އިންތިހާއަށް ހޫނު ގަދަވުމާއި، އަބަދުވެސް ބަދަލުވަމުންދާ ވެއްޔާއި ވެލިގަނޑު ވެސް މި މަސައްކަތަށް އިތުރު ދަތިތަކެއް ގެނުވިއެވެ. މި ކަންކަމުގެ ސަބަބުން މުޅި މަސައްކަތުގެ ތެރޭގައި އެންމެ ޒަމާނީ ކްރޭންތަކާއި ސަލާމަތީގޮތުން އައު އީޖާދުތައް ބޭނުންކުރަން ޖެހުނެވެ.

މިއަދު، މި ޓަވަރު ބަލަހައްޓަނީ އިންޖިނިއަރުންނާއި ޓެކްނީޝަނުންގެ ޚާއްޞަ ޓީމަކުންނެވެ. މި ޓީމުން އަބަދުވެސް ބަލައި ފާސްކޮށް މަރާމާތުކުރަމުން ގެންދެއެވެ. ބޮޑު ގަޑީގައިވާ، އަލިކުރުމުގެ ސިސްޓަމްތައް ސާފުކޮށް މަރާމާތުކުރުމަށް ޚާއްޞަ އާލާތްތައް ބޭނުންކުރެވެއެވެ. މިގޮތުން އެ ތަކެތި އަބަދުވެސް ރަނގަޅަށް މަސައްކަތްކުރާކަން ޔަގީންކުރެވެއެވެ.

މައްކާ ރޯޔަލް ކްލޮކް ޓަވަރަކީ ހަމައެކަނި ވަގުތު ބަލަން ބޭނުންކުރާ އެއްޗެއް ނޫނެވެ. މިއީ މި ޒަމާނުގެ އިސްލާމީ އުންމީދުތަކުގެ ނިޝާނެކެވެ. މި އިމާރާތް ފަރުމާކޮށްފައިވަނީ ޒަމާންތަކަކަށް ދެމިހުންނާނެ ގޮތަށް، އަދި މުޅި ދުނިޔޭގެ މިލިއަނުން ގުނާލެވޭ ޢަދަދެއްގެ މީހުންގެ އީމާންކަމާއި، ސަގާފަތާއި، ރޫޙާނީ ދަތުރުފަތުރަށް އިޙްތިރާމްކުރާ ގޮތަށެވެ.